مبانی نظری و ادبیات تحقیق رضایت زندگی

قسمتی از متن:

تعریف رضایت از زندگی

دیدگاه فرد نسبت به زندگی بیشتر بر پایه منابع شناختی است، تا عکس العمل های هیجانی کوتاه مدت. به همین دلیل ازلحاظ مفهومی، رضایت از زندگی (جزء شناختی بهزیستی) پایدارتر از عناصر عاطفی است و درنتیجه از آن به عنوان شاخص کلیدی بهزیستی ذهنی مثبت یاد می شود (داینر و داینر، 2009).

تعریف رضایت از زندگی عبارت است از: نگرش مساعد فرد به زندگی خود به طورکلی (هیبرون[1]،2007). کرسینی (2002) نیز رضایت از زندگی را ادراک یا احساس کلی مثبت هر فرد، در مورد کیفیت زندگی اش، می داند. رضایت از زندگی یک فرایند داوری است که افراد کیفیت زندگی خود را بر اساس ملاک های منتخب خودارزیابی می کنند (شیخی و همکاران، 1389). بنابراین این گونه ارزیابی ها شامل پاسخ های هیجانی افراد، حیطه رضایت و ارزیابی شناختی آنان است (مالکوک[2]، 2011).

راجع به رضایت، فلاسفه قدیم نظیر ارسطو، افلاطون و همچنین اریک فروم[3] مباحث فراوانی را مطرح کرده اند. به عقیده فروم، نیازهای تامین نشده بر جسم فشار می آورند و ارضای آن ها سبب رضایت می شود. ازکمپ[4] در تعریف رضایت می گوید: «در تضاد با مفهوم خوشحالی که ناظر بر تجربه عاطفی (هیجان ها و احساس ها) است، رضامندی بر تجربه شناختی یا داورانه ای دلالت دارد که به عنوان اختلاف ادراک شده بین آرزو و پیشرفت قابل تعریف است. این تعریف طیفی را تشکیل می دهد که از ادراک کامروایی تا حس محرومیت را در برمی گیرد» (ازکمپ، ترجمه ماهر،1386). در حقیقت رضایت از زندگی این مسائل را منعکس می کند که تا چه اندازه نیازهای اساسی برآورده شده اند و تا چه اندازه انواع دیگر اهداف، به عنوان اهداف قابل دسترسی می باشند. درحالی که برای افرادی که در شرایط کم تر پیشرفته زندگی می کنند، ارضای نیازهای اساسی، بیشتر موردتوجه قرار می گیرد (کومین و نیستیکو[5]، 2002).

رضایت از زندگی را به عنوان قضاوت شخصی از سعادت و بهروزی و کیفیت زندگی مبتنی بر معیارهای انتخابی هر فرد تعریف کرده اند. مفهوم رضایت به عنوان یک تجربه درونی است که حضور مثبت هیجان ها و نبود احساسات منفی را در برمی گیرد (رود، آرتول دی، مونی، نییر، بولدوین، بامر و روبین[6]، 2005). رضایت درونی انسان ها، از رشد فردی، اجتماعی و منابع سازشی نشات می گیرد (فانک، هوبنر و والیوس[7]، 2006).

هنگامی که از افراد خواسته می شود تا رضایت از زندگی خود را ارزیابی کنند، آنان به راهبردهای اکتشافی، عاطفی و دیگر اطلاعاتی که در خاطرشان به آسانی قابل دسترس باشد، تکیه می کنند. به عبارتی تعهد فرد به یک سری اهداف جهت دستیابی به آن و وجود اهدافی مرتبط با روابط اجتماعی، کار و فعالیت؛ رضایت از زندگی را می سازد (فیلسینگر و توما[8]، 1988، به نقل از شاه سیاه، بهرامی، محبی و ترابی، 1390).

اصطلاح «زندگی» می تواندبه عنوان همه حیطه های زندگی فرد در مقطع خاصی از زمان، یا به عنوان یک قضاوت یکپارچه در مورد زندگی شخص از بدو تولد تعریف شود. این تمایز اغلب در مقیاس های فعلی، مبهم مانده است. بنابراین، بهتر است به پاسخ دهنده آگاهی داده شود که آیا این سوال به زندگی او، از بدو تولد یا به زندگی فعلی او در همه حیطه ها اشاره دارد (داینر، 2006).

عوامل مرتبط با رضایت از زندگی

نتایج مطالعات آرسلان، هموتا و آسلو (2010) نشان داد که بین عزت نفس و رضایت از زندگی همبستگی مثبتی وجود دارد. بزرگمهر و سلیمی (2012) به این نتیجه رسیدند که تنهایی عاطفی یک پیش بینی کننده ی قوی منفی برای رضایت از زندگی است. مطالعات رضاپور و همکاران (1389) نشان داد که دینداری از طریق اثر بر اضطراب، افسردگی، نشانه های جسمانی و کنشوری اجتماعی بر رضایت از زندگی تاثیر دارد. نتایج مطالعه ی مالکوک(2010) نشان داد که ویژگی های شخصیتی و سبک های مقابله[9] نقش مهمی در توضیح بهزیستی ذهنی بازی می کند. روان نژندی[10] پیش بینی کننده ی منفی و برونگرایی[11] و باوجدان بودن[12] پیش بینی کننده مثبتی برای بهزیستی ذهنی است. پژوهش کجباف، سجادیان، کاویانی و انوری(1390) نشان دهنده ی این است که سبک زندگی اسلامی و شادکامی بارضایت از زندگی رابطه ی مثبت و معناداری وجود دارد.مطالعه ی احدی نریمانی، ابوالقاسمی و آسیایی (1388) نیز نشان داد که بین هوش هیجانی و خودکارآمدی با رضایت از زندگی رابطه ی مثبت معنادار وجود دارد.