مبانی نظری و ادبیات تحقیق سلامت روانی

تعریف سلامت روانی
دو تعریف عمده برای سلامت روانی وجود دارد، در تعریف اول منظور از سلامت روانی، رشته ای از سلامت عمومی است که در زمینه کاستن بیماری های روانی در یک اجتماع فعالیت می کند و در تعریف دوم سلامت روانی، به معنای سلامت فکر است و منظور نشان دادن وضع مثبت و سلامت روانی است که خود می تواند نسبت به ایجاد سیستم با ارزشی درباره ایجاد تحرک و پیشرفت و تکامل در حد فردی، ملی و بین المللی کمک می کند(حسینی، 1374 به نقل از معنوی پور، 1391).

تعریف سلامت روانی همواره در حال تغییر بوده به طوری که تعریف مورد قبول در آغاز قرن بیستم، امروزه ناقص به نظر می رسد(کافی و هارت من[2]، 2008). در دهه های اخیر از سوی متخصصان تعاریف متعدد و گوناگونی ارائه شده است، به همین دلیل پیدا کردن تعریفی جامع برای آن امری دشوار است. پزشکان و افرادی که با دید پزشکی به مساله نگاه می کنند، بهنجاری یا سالم بودن را نداشتن علائم بیماری تلقی می کنند و به عبارتی سلامتی و بیماری را در دو قطب مخالف یکدیگر قرار می دهند و برای اینکه فردی سالم، بیمار شود بایستی از قطب سالم به قطب مخالف برود(ذیمرمن[3] و همکاران، 2008). نبود علائم بیماری روانی یا از بین رفتن علائم بیماری در اثر درمان، به این معنی نیست که فرد دارای سلامت روانی و سالم است (میلانی فر، 1378؛ ویلیامز[4]، 2008، به نقل از معنوی پور، 1391).

اهمیت سلامت روانی

سلامت از نیازهای اساسی انسان است که در توسعه پایدار نقش حیاتی دارد(صفری و همکاران، 2003 به نقل از عبدی ماسوله و همکاران، 1386). اگر چه در ابتدا فقط به سلامت جسم به عنوان سلامتی توجه می شد؛ با پیشرفت علم و رسیدن به سطحی قابل قبول از سلامت جسمی و با مبارزه علیه بسیاری از بیماری ها، بشر به جنبه های دیگر سلامت از جمله سلامت روان توجه کرده است(قادری، 1381). مفهوم سلامت روان شامل احساس درونی خوب بودن و اطمینان از کارآمدی خود، اتکاء به خود، ظرفیت رقابت، وابستگی بین نسلی و خودشکوفایی توانایی های بالقوه فکری و هیجانی و غیره می باشد. البته با در نظر گرفتن تفاوت های بین فرهنگ ها، ارائه تعریف جامع از سلامت روان غیرممکن می نماید. (عبدی ماسوله و همکاران، 1386).

با وجود این، بر سر این امر اتفاق نظر وجود داردکه سلامت روان چیزی فراتر از نبود اختلالات روانی است و آنچه مسلماست این است که حفظ سلامت روان نیز مانند سلامت جسم حائز اهمیتاست(عباس زاده و همکاران، 1382).

طبق دست آورد تحقیقاتی دانشکده بهداشت دانشگاه هاروارد،سازمان جهانی بهداشت و بانک جهانی، اختلالات روانی به عنوانیکی از مهمترین و معنی دارترین اجزای بار کلی بیماری ها به شمار می رود. توجه به بهداشت روانی درتمام عرصه های زندگی از جمله زندگی کاری فرد حائز اهمیت بودهو جای بحث دارد. عوامل موجود در محیط کار بطور وسیعی باسلامت و بیماری افراد شاغل در ارتباطند. به گزارش سازمانبین المللی کار (2000) از هر سه نفر مستخدم یک نفر از کشمکشبین کار و محیط خانواده به عنوان یکی از بزرگترین مشکلات زندگی یاد می کند(ILO, 2000 به نقل از عبدی ماسوله و همکاران، 1386).